Księgowa w Szwecji
Księgowość w Szwecji
Znajomość zasad dotyczących księgowości to podstawa funkcjonowania firmy, niezależnie od tego, w jakim kraju się ona zajmuje. I chociaż można skorzystać z pomocy wykwalifikowanych księgowych, to każdy przedsiębiorca powinien wiedzieć, jak wystawiać faktury, jakie firmowe dokumenty musi przechowywać, jakie stawki podatków i terminy rozliczeń go obowiązują. Na tej stronie znajdziesz wiele istotnych informacji dotyczących księgowości w Szwecji.
Szwecja - ustawy regulujące księgowość
We wszystkich krajach, w tym także w Szwecji, przedsiębiorstwa mają obowiązek prowadzenia księgowości. Dotyczy on wszystkich firm, bez względu na ich wielkość i rodzaj działalności. Może to robić właściciel samodzielnie, ale jest także opcja skorzystania z usług biura rachunkowego, które profesjonalnie zajmie się wszystkimi sprawami biznesowymi. Kondycja finansowa i rachunki przedsiębiorstwa mają duże znaczenie dla:
- instytucji finansowych, jeśli przedsiębiorca potrzebuje kredytu,
- urzędu skarbowego podczas rozliczenia podatku dochodowego, podatku VAT oraz składek na ubezpieczenie społeczne,
- dostawców i inwestorów,
- audytorów.
Najważniejszymi dokumentami, w których znajdują się regulacje dotyczące księgowości firm w Szwecji są: Ustawa o sprawozdaniach rocznych (årsredovisningslagen) oraz Ustawa o rachunkowości (bokföringslagen).
W Ustawie o rachunkowości znajduje się zapis, że w każdym przypadku odpowiedzialność za prawidłowe prowadzenie księgowości, ponosi właściciel (nawet jeśli księgowością zajmuje się księgowy). Warto także wspomnieć, że ustawy nakładają na przedsiębiorcę obowiązek rejestrowania wszystkich transakcji firmowych oraz przechowywania firmowych dokumentów. Niedopełnienie obowiązków czy nieterminowe rozliczenie mogą doprowadzić do zwiększenia częstotliwości kontroli, a nawet do nałożenia kar finansowych.
Rodzaje działalności gospodarczej w Szwecji
Mieszkańców krajów należących do Unii Europejskiej (UE) oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) dotyczy uproszczona procedura zakładania działalności gospodarczej na terenie Szwecji. Sam proces w całości zależy od wybranego rodzaju szwedzkiej firmy, łatwiej założyć działalność jednoosobową niż którąkolwiek spółkę.
Szwedzka firma jednoosobowa
Rachunkowość szwedzkiej firmy jednoosobowej nie jest skomplikowana i w związku z tym, właściciele najczęściej nie potrzebują pomocy księgowego. Jeśli jednak przedsiębiorca zdecyduje się prowadzić księgowość samodzielnie, to musi zapoznać się z wieloma zagadnieniami, które zawiera Ustawa o rachunkowości (dotyczą one głównie prawidłowego księgowania transakcji finansowych).
W przypadku działalności na zasadzie samozatrudnienia, nie obowiązuje rozdzielność między majątkiem firmowym a osobistym majątkiem właściciela. Warto także pamiętać, że w Szwecji to właściciel odpowiada za zobowiązania firmy całym swoim majątkiem. Ten typ działalności gospodarczej w Szwecji podlega rozliczeniu na takich zasadach jak rozliczenie osób fizycznych. Podatek dochodowy dzieli się na podatek krajowy i podatek lokalny. Stawka podatku krajowego zależy od dochodów osiągniętych w danym roku. Natomiast stawka podatku lokalnego uzależniona jest od miejsca siedziby firmy bądź od miejsca zamieszkania. Szwedzki podatek dochodowy opłacany jest w formie zaliczek, które płaci się każdego miesiąca. Bazują one na zysku, który jest oszacowany przez właściciela na początku roku podatkowego.
Co ważne, szwedzka firma jednoosobowa, która przeprowadza obrót usług lub towarów, musi doliczać do nich odpowiednią stawkę VAT-u. Podatek VAT w Szwecji rozlicza się na podstawie deklaracji składanej raz na miesiąc, kwartał lub raz na rok. Kryterium wyznaczającym okres rozliczeniowy jest wielkość firmy.
Stawki VAT w Szwecji to 25,12 i 6 procent. Pierwsza z nich to stawka podstawowa, druga dotyczy wszystkich artykułów spożywczych, a trzecia obejmuje min.: książki, czasopisma i usługi transportowe.
Szwedzka spółka
Księgowość spółek w Szwecji jest trudniejsza niż księgowość firmy jednoosobowej, dlatego wielu przedsiębiorców korzysta z usług profesjonalnego księgowego lub zewnętrznej firmy księgowej.
Założenie spółki w Szwecji wymaga wpłacenia na firmowe konto bankowe kapitału zakładowego. Należy także podpisać w obecności notariusza akt założycielski, a maksymalnie pół roku później, trzeba dokonać rejestracji w Bolagsverket, czyli w szwedzkim Rejestrze Przedsiębiorstw. Szwedzka spółka posiada osobowość prawną i w związku z tym jej zysk jest opodatkowany podatkiem od osób prawnych w wysokości 28%. Opłaca się go w formie zaliczek wyliczanych na podstawie oszacowanego na początku roku dochodu firmy. Prawo nakłada obowiązek opłaty do 12. dnia każdego miesiąca (wyjątki: 17 stycznia oraz 17 sierpnia).
Tak jak w przypadku działalności jednoosobowej, szwedzka spółka prowadząca sprzedaż usług lub towarów objętych podatkiem moms (VAT) powinna zostać wpisana do rejestru VAT, a także rozliczać ten podatek. Dla przypomnienia: stawki VAT w Szwecji to 25%, 12% i 6%, a rozlicza się go przy użyciu deklaracji podatkowej raz na miesiąc, raz na kwartał albo raz do roku.
Szwedzkie konta księgowe
Konta księgowe służą do zapisywania zdarzeń gospodarczych dotyczących prowadzonej działalności. Każde konto księgowe dotyczy innych zdarzeń, a wszystkie tworzą plan kont, czyli podsumowanie rachunków zaksięgowanych przez dane przedsiębiorstwo. Standardowy plan kont (BAS) zawiera określony schemat kwalifikacyjny zdarzeń, ale jest także możliwość stworzenia planu dostosowanego do konkretnej firmy. Każdy przedsiębiorca powinien zwracać szczególną uwagę na prawidłowe dopasowanie zdarzeń do kont, ponieważ są one uwzględniane w rocznym zeznaniu podatkowym, a nieprawidłowe dane mogą sprowadzić na firmę kłopoty. Szwedzkie konta księgowe składają się z czterech cyfr. Pierwsza cyfra zwykle wskazuje na klasę konta i tak:
- 1 - aktywa,
- 2 - zobowiązania,
- 3 - przychody,
- 4-8 - koszty.
Natomiast druga cyfra konta oznacza grupę kont.
Jeśli mowa o kontach, warto pamiętać, że każda firma w Szwecji musi posiadać konto bankowe, które będzie wykorzystywane do przeprowadzania operacji finansowych, a w przypadku spółek - do wpłacenia kapitału początkowego.
Dokumentacja firmowa
Dokumentacja każdego przedsiębiorstwa w Szwecji powinna być prowadzona w sposób rzetelny i uporządkowany. Jest to bardzo użyteczne, gdy w firmie przeprowadzana jest kontrola, gdy zbliża się termin rozliczenia podatkowego bądź gdy podczas transakcji pojawiają się niejasności. Poza tym, każdy szwedzki przedsiębiorca ma obowiązek przechowywania firmowej dokumentacji przez co najmniej siedem lat od daty wystawienia.
Dokumentację firmy w Szwecji dzieli się na pierwotną i wtórną. Dokumentacja pierwotna to wszystkie faktury, dokumenty kosztowe i przychodowe, roczne deklaracje VAT, bilanse, rejestry rachunków oraz dokumenty kadrowe. Dokumentację wtórną stanowią z kolei zawarte przez firmę umowy i całość dokumentów magazynowych.
Trzeba pamiętać, że dokumenty trzeba przechowywać w ich pierwotnej formie - dokumenty elektroniczne w formie cyfrowej, a dokumenty papierowe w tradycyjnym magazynie. Co ciekawe, dokumenty mogą być archiwizowane na terenie firmy, ale można także korzystać z magazynu firmy zewnętrznej.
Obowiązek audytu w szwedzkiej firmie
Na początek warto zaznaczyć, że z obowiązkowego audytu zwolnione są firmy jednoosobowe oraz małe spółki (handlowe i z ograniczoną odpowiedzialnością), a obligatoryjnie muszą go przejść praktycznie wszystkie większe szwedzkie spółki.
Audyt to kontrola rocznych sprawozdań spółki, która ma na celu wychwycenie nieprawidłowości (o ile takowe istnieją). Audytor, czyli osoba, która ukończyła specjalistyczne szkolenie i posiada kwalifikacje, potwierdza wiarygodność dokumentów nie ingerując w księgowość firmy w Szwecji. Co ciekawe, audyt małych stowarzyszeń gospodarczych może przeprowadzić osoba bez tytułu audytora (nie zmienia to faktu, że musi ona mieć odpowiednie kwalifikacje).
Koszty prowadzenia działalności gospodarczej w Szwecji
Koszty, które ponosi przedsiębiorstwo w Szwecji, są dokumentowane na podstawie faktur kosztowych, które potwierdzają wydatki i przychody. Przedsiębiorca osobiście lub za pośrednictwem księgowego ma obowiązek kontroli poprawności faktur i wszelkich dokumentów związanych z rozliczeniami. Najważniejsze dane, które muszą być zapisane poprawnie to dane firmy (adres, numer, dane właścicieli) oraz kwoty (wartość towarów czy usług i stawki doliczonego podatku VAT). Niepoprawna faktura jest nieważna.
Prowadzenie własnej firmy zazwyczaj wiąże się z uzyskiwaniem dochodu, ale także z poniesieniem pewnych kosztów. Ich wysokość zazwyczaj zależy od charakteru firmy, rodzaju działalności gospodarczej czy od zatrudniania pracowników i ich liczby.
Koszt podstawowy, dotyczący każdej firmy, to podatki - podatek dochodowy od osób fizycznych (waha się od 30 do 55%) lub prawnych (28%), podatek moms (VAT) oraz podatek związanych z zatrudnieniem pracowników. Stawki podatku VAT (moms) to 25%, 12% i 6%. Sam podatek od zatrudniania pracowników wynosi około 32% i jest odliczany od kwoty wynagrodzenia brutto.
Działalność spółki jest bardziej kosztowna niż działalność na własny rachunek. Już na starcie trzeba wpłacić kapitał zakładowy na konto firmowe w banku. Jego suma waha się od 50 do nawet 500 tysięcy koron szwedzkich - zależy to od rodzaju spółki.
Koszty, które dotyczą prowadzenia firmy w Szwecji dzielą się na:
- koszty stałe (ponoszone co jakiś czas, regularnie);
- koszty zmienne (zależą od aktualnego zapotrzebowania, nie są ponoszone regularnie).
Szwedzkie podatki
Jakie podatki ciążą na właścicielu szwedzkiej firmy?
Po pierwsze - podatek dochodowy, który dotyczy osób fizycznych oraz prawnych. Składają się na niego podatek krajowy oraz podatek lokalny, w którego skład wchodzi podatek gminny (kommun) i podatek regionalny (landsting). W przypadku firm jednoosobowych, podatek wyliczany jest na podstawie rocznego dochodu. Z kolei, szwedzki podatek od osób prawnych, który dotyczy np. spółek, ma stałą stawkę i wynosi 28%. Podatek dochodowy opłacany jest za pomocą zaliczek, które są ustalane na podstawie przewidywanego zysku w danym roku. Dochód firmy początkowo szacuje się podczas rejestracji firmy, a później na początku roku.
Na podatek związany z pracownikami składa się składka emerytalna – 10,21%, podatek od wypłaty za pracę – 11,62% oraz składka na ubezpieczenie – 3,55%. Podatek pracodawcy w Szwecji to łącznie 31,42% od podstawy opodatkowania (kwoty wynagrodzenia brutto oraz pozostałych świadczeń pracowniczych).
Po trzecie - podatek od towarów i usług, czyli VAT (tak zwany moms). Dotyczy on praktycznie wszystkich przedsiębiorstw, które oferują sprzedaż towarów bądź usług. Jego podstawowa stawka, czyli 25% ma zastosowanie w przypadku większości towarów, dla których nie obowiązują stawki obniżone - 12% oraz 6%.
Podatek VAT w Szwecji rozliczany jest na podstawie deklaracji VAT. Częstotliwość składania tego dokumentu zależy od wielkości firmy oraz wysokości rocznych obrotów firmy i określana jest na etapie składania wniosku rejestracyjnego do Skatteverket.
- miesięczne deklaracje VAT - roczny obrót powyżej 40 mln SEK (duże przedsiębiorstwa);
- kwartalne (lub miesięczne) deklaracje VAT - roczny obrót od 1 mln SEK do 40 mln SEK (średnie przedsiębiorstwa)
- roczne deklaracje VAT - roczny obrót poniżej 1 mln SEK (małe przedsiębiorstwa).
Podatek VAT trzeba zapłacić do 12. dnia miesiąca (wyjątek: 17 stycznia oraz 17 sierpnia). Zdarza się tak, że niektóre przedsiębiorstwa płacą VAT pod koniec następnego miesiąca - około 26. dnia miesiąca. Nierozliczenie w terminie może skutkować naliczeniem odsetek lub nałożeniem kar (15 lub 20% wymaganego podatku).
Faktura w Szwecji
Faktury w Szwecji można wystawiać korzystając z certyfikowanych programów, ale warto wiedzieć, że zabronione jest korzystanie z Microsoft Excel. Szwedzkie faktury może wystawiać tylko ta firma, która posiada biznesowe konto bankowe oraz specjalny numer identyfikacyjny, ale są to podstawy związane z rejestracją, więc nie stanowi to problemu. Bardzo ważne jest to, że zgodnie z przepisami, na fakturze musi znajdować się data faktycznego dostarczenia klientowi towaru bądź usługi.
Szwedzka firma musi przechowywać faktury przez siedem lat, ponieważ mogą być one poddane kontroli szwedzkiego Urzędu Skarbowego. Zazwyczaj wystawiane są one w formie elektronicznej zgodnego ze standardem Svefaktura, ponieważ e-faktury ułatwiają kontakt z sprawach handlowych oraz urzędowych. Papierowe druki są akceptowane, ale coraz więcej przedsiębiorstw z nich rezygnuje. Prawidłowo wystawiona faktura ma ogromne znaczenie, ponieważ jako dokument sprzedaży stanowi m.in. podstawę do ubiegania się o zwrot należności od kontrahenta.
Obowiązki szwedzkiego pracodawcy
Jeśli szwedzki przedsiębiorca jest pracodawcą (zatrudnia pracowników) musi dopełnić wiele obowiązków nie tylko względem podwładnych, ale także instytucji państwowych.
Warto pamiętać, że pracownicy spoza Szwecji, którzy przyjechali do tego kraju w celach zarobkowych, muszą zgłosić rozpoczęcie pracy w Urzędzie ds. Środowiska Pracy oraz w Skatteverket, czyli w szwedzkim urzędzie skarbowym. Co ważne, pracownicy z kraju należącego do UE nie potrzebują zezwolenia na pracę. Jeśli jednak pochodzi on z kraju niebędącego członkiem Unii Europejskiej, musi je uzyskać poprzez złożenie wniosku w szwedzkim Urzędzie ds. Migracji - Migrationverket.
Szwedzki pracodawca musi także pamiętać o wszelkich opłatach, a więc o wynagrodzeniach, świadczeniach pracowniczych, a także o podatkach od zatrudnienia. Pracodawca ma obowiązek opłacić arbetsgivaravgifter (podatek od pracodawcy), który wynosi około 32% wynagrodzenia brutto.
Do obowiązków szwedzkiego pracodawcy należą także szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, przygotowanie do pracy na danym stanowisku czy wyposażenie pracowników w odpowiednią odzież ochronną. Warto pamiętać, że w Szwecji to pracodawca jest głównymi jedynym odpowiedzialnym za bezpieczeństwo jego pracowników i że jego działania są kontrolowane przez Urząd ds. Bezpieczeństwa i Higieny.